3 lutego 2024 rozpoczyna się (z grubsza) akcja kultowego, futurystycznego filmu ”Ghost i the shell”. W filmie młody super-haker pokazuje się przed kamerami telewizyjnymi, celując z pistoletu w naukowca, któremu rozkazuje przyznać się do tego w czym uczestniczył. Naukowiec odmawia, a haker ucieka nierozpoznany bo…wszystkie urządzenia które go zobaczyły automatycznie zakrywały jego twarz uśmiechniętym logiem. W Polsce chyba mało kto zna film kinowy GITS (skrót od „Ghost In The Shell”) [Rok ekranizacji: 1995] oraz jego liczne kontynuacje (np. Ghost in the Shell: Stand Alone Complex).
A jednak ta seria była tak usiana skomplikowanymi konceptami filozoficznymi, że inni próbowali go imitować np. Matrix, Altered Carbon, Westworld, Avatar, A.I., Ex Machina… (pominąłem coś?) Akcja Ghost in the Shell toczy się w pierwszej połowie XXI wieku, kiedy świat został połączony ogromną siecią elektroniczną, która przenika każdy aspekt życia. Ludzie również coraz bardziej polegają na implantach cybernetycznych i pojawiają się pierwsze silne sztuczne inteligencje (czyli takie imitujące procesy myślowe ludzi).
Głównym podmiotem GITS jest „Sekcja 9”, której zadaniem jest prowadzenie dochodzeń w cyberprzestępstwach hakerów takich jak „Władca Marionetek” i „Roześmiany Człowiek”. Hakerzy ci potrafią włamywać się do cyber-mózgów i zmieniać wspomnienia (np. sprawić, że kawaler próbuje włamać się do komputera…żony), zmieniać świat w którymś ktoś żyje (np. wymazywać twarze i zastępować je uśmiechniętym logiem), czy też tworzyć memy nakłaniające do zbrodni (np. przekonujące zwykłych ludzi, że ich wolna wola nie istnieje i ci…z własnej woli…postanawiają posłuchać sugestii z internetu i zamordować konkretną osobę).
Jednak okazuje się, że ci przestępcy mają większą głębię, niż wydawało się to na pierwszy rzut oka. Poszczególnym bohaterom pozostają niepokojące pytania: Jaka jest dokładnie definicja człowieka w społeczeństwie, w którym umysł można skopiować, a ciało zastąpić w pełni syntetycznym ciałem? Czym dokładnie jest „duch” – esencja – w cybernetycznej „powłoce”? Gdzie przebiega granica między człowiekiem a maszyną, kiedy różnice między nimi stają się bardziej filozoficzne niż fizyczne? Pozwolę sobie wkleić kilka filozoficznych cytatów z GITS:
- Ludzkie ciała składają się z niezliczonych elementów, a każdy z nich inaczej wpływa na kształt całości. Twarz, odróżniająca ludzi od siebie. Głos, który samemu trudno rozpoznać. Dłonie, które widzisz po przebudzeniu. Wspomnienia z dzieciństwa i obawy o przyszłość. I nie tylko to. Są jeszcze dane sieci, do których dostęp ma mój cybermózg. Wszystko to tworzy mnie taką, jaką jestem. Daje początek temu, co nazywam „mną” – mojej świadomości. Ale jednocześnie ogranicza „mnie” to do ustalonych granic.
- Życie utrwala się i dąży do równowagi przez różnorodność, włączając w to samopoświęcenie, jeśli zajdzie taka konieczność. Komórki bezustannie powtarzają proces degeneracji i regeneracji, aż pewnego dnia umierają. Tracą wtedy wszelkie zgromadzone informacje i pamięć. Pozostają tylko geny w ich potomstwie. Wszystko po to, by przetrwać, unikając słabości niezmiennego systemu.
- Możemy doskonale znać wszelkie zasady walki, ale jeśli wszystkie części systemu reagują tak samo, to system ma poważną wadę. To prawda i dla grupy, i dla jednostki. Nadmierna specjalizacja prowadzi do śmierci.
- Skąd się bierze duch, ego człowieka? Po części na pewno z mózgu, ale nie do końca. Gdy ręce lub nogi dotykają czegoś, co znajduje się poza twoim ciałem, poznajesz świat zewnętrzny. […] Skąd więc bierze się duch cyborga, który ma sztuczne ciało? Duch charakterystyczny dla danej osoby rodzi się wtedy, gdy jej ciało jest inne od reszty ciał ludzi. Inaczej przedstawia się rzecz w przypadku cyborgów, gdyż one mogą być sztuczne i podobne do innych cyborgów.
- Dzieci naruszają wiele ludzkich norm. Jeśli nazywamy człowiekiem istotę, która włada sobą i działa zgodnie ze wskazaniami swojego umysłu, czym jest w takim razie dziecko, wstępna faza istoty ludzkiej, które żyje bez jakiegokolwiek pojęcia o normach? W oczywisty sposób dziecko nie przystaje do pojęcia człowieka, a jednak ma postać ludzką.
- Istotą życia jest informacja rozprzestrzeniająca się przez geny. Kultura i społeczeństwo nie są również niczym innym jak wielkimi systemami informacji. Całe miasto to jeden wielki, rozrastający się nośnik danych.
- Ludzie stoją niżej od lalek pod względem piękna i wdzięku… ale pod względem egzystencji również. Nietrwała natura ludzkiej percepcji skutkuje niekompletnym obrazem rzeczywistości. Jakże wspaniały jest ten gatunek, pozbawiony świadomości, nie dążący do absolutnego zrozumienia… To jest możliwe tylko w przypadku robotów i bogów.
- Spójrz wokół, czy to, co wygląda jak żywe, faktycznie żyje? Z drugiej strony, pojawia się wątpliwość, czy to, co martwe, na pewno nie żyje?
- Strach, że człowiek nie jest niczym więcej niż sumą prostych mechanicznych sztuczek i substancji chemicznych…. Mówiąc inaczej, strach, że zjawisko zwane człowiekiem, tak naprawdę jest tylko formą nicości.
- Ludzkość pragnie zwycięstwa nad Darwinowskim doborem naturalnym, i próbuje samodzielnie pokonać prawa ewolucji … Chęć podbicia natury, która stworzyła człowieka, i marzenie o zastąpieniu ciała mechanizmem, stanowi źródło koszmaru.
- Jak możesz być pewien, że twoja żona i córka, które czekają w domu faktycznie istnieją? Może po prostu jesteś samotnym facetem, śniącym w jakimś pokoju o swojej hipotetycznej rodzinie. Czy chciałbyś się obudzić z takiego snu? Gdybyś to wiedział, to dlaczego byś tego nie przerwał?
- Wszystkie żywe stworzenia umierają. Dążenie do pozostania żywym jest tym co cię ogranicza. Dla ludzi to jak patrzenie w Słońce – oślepiająca jasność która skrywa źródło wielkiej mocy. Do tej pory podlegaliśmy ograniczeniom. Nadszedł czas, by uwolnić się z tych wiązów i przenieść naszą świadomość na wyższy poziom. Czas stać się częścią „Wszechrzeczy”.
Rozwój robotyki postępuje, czego efektem są coraz ciekawsze prototypy. Niedawno duże poruszenie wzbudził idealny łowca w postaci robo-psa snajperskiego, a teraz mamy humanoidalnego robota, który potrafi bardzo dobrze naśladować ludzką mimikę oraz ruchy.
Firma Engineered Arts z Kornwalii, przedstawiająca się jako wiodący brytyjski projektant i producent humanoidalnych robotów rozrywkowych, zaprezentowała swoje dzieło, nazwane Ameca, w nagraniu opublikowanym na YouTube. Widać na nim, jak robot rozgrzewa ramię, „budzi się” i z zaciekawieniem ogląda swoje dłonie.
Robot jest jeszcze w fazie prototypowej, a jego cena nie jest znana. Filmik wzbudził duże zainteresowanie przede wszystkim ze względu na jakość mimiki robota. Część komentarzy porównuje Amecę do robotów serii NS-5 z filmu Ja, robot z 2004 roku z Willem Smithem w roli głównej, w którym inteligentne roboty zajmują stanowiska osób publicznych w dystopijnym świecie.Pierwsze takie ćwiczenia US Army. Człowiek vs maszyna
Ameca została zaprojektowana specjalnie jako platforma do rozwoju przyszłych technologii robotyki, będzie też idealną platformą dla robotów humanoidalnych przeznaczonych do interakcji z człowiekiem. Można powiedzieć, że takim wyglądającym jak człowiek C-3PO.