29 czerwca Ziemia ustanowiła rekord najszybszej rotacji od czasu stosowania zegarów atomowych, co oznacza, że dzień trwał nieco krócej. Co się za tym kryje? Jaka jest historia sekund przestępnych?
Oczywiście, nikt nie zauważył. Ale faktem jest, że 29 czerwca Ziemia kręciła się szybciej i dzień był nieco krótszy. Choć zakładamy, że ruch obrotowy Ziemi jest stały, w rzeczywistości podlega on niewielkim wahaniom. Jak podaje strona TimeAndDate, planeta ustanowiła tego dnia nowy rekord najszybszego czasu jednego obrotu.
Mówimy o różnicy 1,59 milisekundy, więc nikt nie zwrócił na to uwagi. Ale i tak dzień był krótszy niż planowano. Według publikacji TimeAndDate, ten pomiar i porównanie udało się uzyskać dzięki zastosowaniu zegarów atomowych. To najnowszy z serii rekordów prędkości na Ziemi od 2020 roku.
W naszych cywilnych kalendarzach długość dnia zaokrąglana jest do 24 godzin, choć w rzeczywistości liczba ta nie jest tak dokładna. Ogólnie rzecz biorąc, obrót Ziemi zwalnia w długich okresach czasu.
Zapiski z Ziemi
Godne uwagi jest to, że w ramach tego ogólnego wzorca prędkość obrotu Ziemi ulega wahaniom. Czas potrzebny planecie na wykonanie jednego obrotu wydłuża się lub skraca o ułamek milisekundy z dnia na dzień.
Naukowcy badający obrót Ziemi używają terminu „długość dnia”, aby wskazać jak wolno lub szybko Ziemia się obraca. Długość dnia to różnica między czasem potrzebnym Ziemi na jednokrotny obrót wokół własnej osi a 86 400 sekundami (czyli 24 godziny). Gdy dzień staje się dłuższy, Ziemia obraca się wolniej.
Gdy maleje i staje się liczbą ujemną, Ziemia kręci się szybciej. W ostatnich latach Ziemia przyspieszyła. Na przykład zapowiadano, że w 2020 roku Ziemia osiągnęła najkrótsze 28 dni od czasu, gdy w latach 60. ubiegłego wieku rozpoczęto dokładne pomiary dzienne za pomocą zegarów atomowych.
Najkrótszy dzień w 2020 roku upłynął 19 lipca pod kątem -1,47 milisekundy. Ziemia nadal szybko wirowała w 2021 roku, choć najkrótszy dzień 2021 roku był tylko nieznacznie dłuższy niż w 2020 roku.
Teraz, w 2022 roku, sprawy znów nabrały tempa. 29 czerwca Ziemia ustanowiła nowy rekord najkrótszej doby w erze zegarów atomowych: -1,59 milisekundy. W kolejnym miesiącu Ziemia ponownie zbliżyła się do pobicia swojego rekordu, gdy 26 lipca odnotowała wartość odpowiadającą długości dnia -1,50 milisekundy.
Historia sekund przestępnych
Jak informuje argentyński Forbes, jeszcze kilka lat temu zakładano, że obrót Ziemi zwalnia od 1973 roku, zgodnie z kilkoma kolejnymi pomiarami zegarów atomowych. Serwis International Earth Rotation and Reference Systems (IERS) zaczął nawet co jakiś czas dodawać „sekundy przestępne”, aby zrekompensować wolniejszy obrót, co ostatnio miało miejsce 31 grudnia 2016 roku.
Chociaż obecnie patrzymy na krótsze dzienne wydarzenia, naukowcy uważają, że w dłuższej skali czasowej rzeczywisty wzór jest taki sam, jak ten zaobserwowany w latach 70. ubiegłego wieku, czyli że Ziemia ma tendencję do spowalniania.
W rzeczywistości Księżyc stopniowo spowalnia ruch obrotowy Ziemi. Jego przyciąganie grawitacyjne powoduje pływy morskie i sprawia, że orbita Ziemi wokół Słońca jest lekko eliptyczna. Jednak w świetle tych szybszych obrotów Ziemi, istnieje obecnie kilka hipotez.
Niektórzy uważają, że jest to spowodowane topniejącymi lodowcami, które mniej obciążają bieguny, ruchami stopionego jądra naszej planety lub aktywnością sejsmiczną. Inną możliwością jest ” chwiejność Chandlera”, czyli ruch biegunów geograficznych Ziemi po jej powierzchni.
Pewne jest to, że to przyspieszenie czasu powoduje, że Ziemia mija ten sam punkt nieco wcześniej. Odpowiada to 26 centymetrom na równiku, co może być problemem nawet dla najdokładniejszego GPS.