W 2003 roku Werner Grothmann, jedna z ostatnich żyjących osobistości z najbliższego kręgu Reichsführera SS Heinricha Himmlera, zmarł w wyniku wypadku. Od sierpnia 1941 r. służył jako pierwszy adiutant najpotężniejszego po Hitlerze człowieka w III Rzeszy. Ten ważny współczesny świadek cierpliwie odpowiadał na pytania swojego rozmówcy przy kilku okazjach w ciągu następnych dwóch lat od połowy 2000 roku.
Wypowiedzi nagrane na taśmę i później przepisane zawierają taki stopień intelektualnego materiału wybuchowego dla tradycyjnego poglądu na historię, że prowadzący wywiad nie odważył się upublicznić ich do dziś. Autor jest świadomy dokładnego tła przesłuchań, które miały miejsce i osób, które je przeprowadziły. Po dokładnym sprawdzeniu spójności nie ma żadnych wątpliwości co do autentyczności ujawnionych informacji.
W tym miejscu chciałbym skupić się tylko na jednym aspekcie wypowiedzi Grothmanna. Jeśli mamy mu wierzyć, pod koniec wojny istniało dziewięć obiektów, w których pod kontrolą SS pracowano nad „najbardziej zaawansowanymi technologiami dla ostatecznego zwycięstwa”. Tylko dwa z nich znajdowały się nad ziemią. Największy z nich znajdował się w Turyngii. Podał nazwy kodowe trzech innych lokalizacji: Riese, Rüdiger i Amt 2000. Zlokalizował kolejny obiekt w Protektoracie Czech i Moraw, a także jeden w Sudetach; wspomniał również o trzech obiektach w Austrii.
Oświadczenia Grothmanna wskazują również, że nie wszystkie obiekty mogły zostać oczyszczone ze względu na szybki koniec wojny. Możliwe było jednak ukrycie dokumentów badawczych, zakładów produkcyjnych i całych laboratoriów rozwojowych przed zwycięskimi mocarstwami oraz zabezpieczenie szczególnie ważnych obiektów m.in. pułapkami z gazem trującym. Dlatego niektóre z tych obiektów mogły być w rzeczywistości podziemnymi skarbcami.
Jedno jest pewne: Prawdopodobnie najbardziej znany podziemny zakład produkcyjny, tak zwany Mittelwerk w masywie Kohnstein, gdzie produkowano między innymi rakietę dalekiego zasięgu V2, nie jest jednym z nich. Po pierwsze dlatego, że SS nie ponosiło tu wyłącznej odpowiedzialności, a po drugie dlatego, że V2 nie mieściła się już w pojęciu „najbardziej zaawansowanej technologii” używanym przez Grothmanna.
Obiekt podziemny 1 – Turyngia
Według Grothmanna był to gigantyczny kompleks częściowo połączonych ze sobą podziemnych obiektów w pobliżu poligonu wojskowego Ohrdruf. Całkowita powierzchnia tych obiektów, które do dziś nie zostały odkryte w całości, wynosiła około 750 000 metrów kwadratowych. Dla porównania, ukończona powierzchnia Mittelwerk wynosiła zaledwie 120 000 metrów kwadratowych. Prace nad najbardziej zaawansowanymi technologiami, w tym nad budową prototypów niemieckiej bomby atomowej, trwały pod ziemią w Turyngii do samego końca. Już w lutym 1945 roku miały rozpocząć się prace nad stworzeniem linii testowej, która pozwoliłaby wypróbować produkcję seryjną na niewielką skalę.
Pod egidą SS, maksymalnie 20 osób miało zapewnić podstawowe dostawy bomb atomowych w krótkim czasie. W Turyngii skoncentrowano się również na produkcji pocisku America. Pod koniec wojny było to wyłączną odpowiedzialnością SS, co oznaczało, że grupa Wernhera von Brauna nie miała już z tym nic wspólnego. Jesienią 1945 roku przez Atlantyk miały przepłynąć pierwsze rakiety z głowicami nuklearnymi wycelowanymi w miasta na wschodnim wybrzeżu USA.
W marcu 1945 r. uruchomiono tu również reaktor jądrowy SS. Niezależne potwierdzenie tego ostatniego, któremu do tej pory poświęcono niewiele uwagi, można znaleźć we wspomnieniach Helmuta J. Fischera, pracownika SD odpowiedzialnego za naukę: „Decydujący test z maszyną uranową został przeprowadzony w Stadtilm”.
W wersji opublikowanej później fragment odnoszący się do reaktora został jednak usunięty. Można się domyślać dlaczego. To nie grupa Heisenberga w Haigerloch, ale naukowcy SS z Turyngii wygrali wewnątrzniemiecki wyścig o pierwszy działający reaktor jądrowy.
Podziemny kompleks 2 – Gigant
O tym naprawdę gigantycznym obiekcie w Górach Sowich na Dolnym Śląsku nie wiemy zbyt wiele. Raport ministra uzbrojenia Speera z września 1944 roku podaje, że do tego czasu wybudowano już 213 000 metrów sześciennych tuneli i hal. Prace budowlane trwały jednak aż do wiosny 1945 roku, co oznacza, że przygotowany obszar musiał być znacznie większy, biorąc pod uwagę ówczesne tempo budowy. Obecnie zbadano jedynie niewielką część całego kompleksu.
Pozostałe, już utworzone obszary zostały celowo ukryte przed oczami potomnych przez oddziały rozbiórkowe SS. Dr Jacek Wilczur z Głównej Komisji Badania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Polsce napisał w jednym ze swoich raportów następujący interesujący fragment: „Z tego co wiemy, miał to być ogromny kompleks zbrojeniowy, w którym planowano produkcję broni do celów specjalnych, w tym broni masowego rażenia.”
Natychmiast po zakończeniu wojny pojawiły się pierwsze pogłoski, że wewnątrz gigantycznego podziemnego miasta zbudowano „zakłady nuklearne”. Przez wiele miesięcy na przełomie 1944 i 1945 roku każdego dnia przyjeżdżało tu około 70 wagonów kolejowych z setkami różnego rodzaju maszyn. Obecnie nie sposób dowiedzieć się więcej na temat statusu produkcyjnego tego obiektu, odbywającej się w nim produkcji oraz wszelkich projektów badawczych prowadzonych przez SS.
Obiekt podziemny nr 3 – Rüdiger
Według Wernera Grothmanna obiekt ten był porównywalny pod względem znaczenia, ale nie wielkości, z obiektami w Turyngii. W związku z tym musiało tu mieć miejsce coś istotnego. Lokalizację tego obiektu można jednoznacznie określić na podstawie niemieckich dokumentów z okresu wojny. Znajdował się on na Śląsku, w bezpośrednim sąsiedztwie giganta, w Waldenburgu. Polski dziennikarz Igor Witkowski zlokalizował w pobliżu ośrodek testowy Die Glocke, najbardziej zaawansowanego projektu technologicznego III Rzeszy. Zatem Rüdiger rzeczywiście nie ustępował pod względem znaczenia miejscu produkcji niemieckiej broni jądrowej i amerykańskiej rakiety w Turyngii.
Podziemny obiekt nr 4 – Amt 2000
Według Grothmanna obiekt ten miał zostać zbudowany przez SS we współpracy z Komisariatem Rzeszy. We współpracy z Pocztą Rzeszy. Wspomina on o wspólnym projekcie wysokiej częstotliwości. W sierpniu 1943 r. SS założyło w Dachau instytut badań nad wysokimi częstotliwościami. W czerwcu 1944 r. został on przeniesiony do obozu koncentracyjnego Groß-Rosen na Dolnym Śląsku, a jego personel został znacznie zwiększony. Główną rolę odegrała w tym praca więźniów.
Kamuflażowa nazwa tego projektu brzmiała Wetterstelle. Niewiele wiadomo o pracach prowadzonych w Gross-Rosen. Powodem tego była ścisła tajemnica. Dotyczyło to również wszystkich członków SS, którzy nie mieli nic wspólnego z instytutem. Według świadków, prowadzone projekty badawcze odbywały się w barakach, tak więc pierwszy z dwóch obiektów naziemnych wspomnianych przez Grothmanna można zidentyfikować.
Obiekt podziemny nr 5 – Protektorat
Kolejna wzmianka Grothmanna o tym obiekcie naprowadza nas na właściwy trop, zgodnie z którym SS miało projekt budowlany, na potrzeby którego miała zostać skierowana rzeka. Po jego zakończeniu rzeka miała powrócić do swojego starego koryta, bezpośrednio przez obiekt. Gdzie możemy znaleźć warunki, które pozwoliłyby nam określić dokładną lokalizację?
W byłym Protektoracie Czech i Moraw, na terenie poligonu wojskowego SS w Czechach. O jego utworzeniu formalnie zadecydowano 1 listopada 1941 roku. Przymusowe przesiedlenie mieszkańców 71 wsi rozpoczęło się 1 września 1942 roku. W 1943 r. nastąpiła ewakuacja miasta Beneschau. W sumie działania te dotknęły ponad 30 000 osób. Jedną z tych wiosek jest Stechowitz, 25 kilometrów na południe od Pragi, gdzie rzeka Wełtawa przepływa przez skalisty górski krajobraz. Dzisiejszą wizytówką miasta jest ściana zapory o długości 124 metrów i wysokości 22,5 metra.
Samo jezioro ma zaledwie 80-120 metrów szerokości i około dziesięciu kilometrów długości. Jako część Kaskad Wełtawy, zbiornik został zbudowany w latach 1937-1945. Oznacza to, że został ukończony w ostatnich miesiącach III Rzeszy. Przed rozpoczęciem budowy tamy, dany obszar musiał zostać osuszony. W tym celu zwykle buduje się tunele odwadniające. Są to tunele, które są wysadzane w powietrze na zboczach doliny, aby odwrócić rzeczywisty bieg rzeki. Po zakończeniu budowy tamy są one ponownie zamykane. Rzeka płynie teraz ponownie w swoim starym korycie, aż dotrze do ściany tamy. Nie inaczej opisał to Werner Grothmann.
Podziemne obiekty w pobliżu Stechowitz, które są obecnie pokryte wodami Wełtawy i według Grothmanna „nadal całkowicie nienaruszone”, są pozornie nietkniętym obiektem badawczym, ponieważ zostały pozostawione przez SS w pierwotnym stanie.
Obiekt podziemny nr 6 – Sudety
Grothmann wspomniał również o fabryce prowadzonej przez SS w Rudawach, gdzie miał być produkowany materiał do bomby atomowej. Musiał on zostać uruchomiony na kilka miesięcy przed końcem wojny, ale dostarczał tylko niewielkie ilości. Małe miasteczko Joachimsthal znajduje się w ówczesnych Sudetach, na stromym południowym zboczu Rudaw. W tym czasie w pobliżu znajdowały się najważniejsze kopalnie rudy uranu w Europie. Nie bez powodu surowiec do bomby został przetworzony, tj. wzbogacony, tam, gdzie złoża można było stosunkowo łatwo eksploatować.
Zastosowany proces był taki sam, jak ten wykorzystany przez Amerykanów w ich Projekcie Manhattan. Do wydobycia wzbogaconego materiału wykorzystano akceleratory cząstek. Potężne generatory neutronów, na przykład niektóre systemy wysokiego napięcia, nadają się do napromieniowania uranu i toru. Jeśli pozostawi się je uruchomione na kilka miesięcy, można w ten sposób uzyskać niewielkie ilości materiałów rozszczepialnych, takich jak pluton i U233, lub poprawić reaktywność metalicznego U238. AEG eksploatowała taką elektrownię o mocy pięciu milionów woltów od 1943 roku, dopóki nie została ona uszkodzona przez aliancką minę lotniczą.
Pozostała ona w Henningsdorf przez jakiś czas, a następnie została przeniesiona do innej, wciąż nieznanej lokalizacji. Czy była to fabryka SS w pobliżu Joachimsthal? Przemawia za tym fakt, że udało się ustalić miejsce pobytu wszystkich innych niemieckich urządzeń nadających się do tego celu. A SS musiało korzystać z jednego z tych obiektów, aby uzyskać – choć początkowo niewielkie – ilości materiału rozszczepialnego.
Po wojnie Rosjanie wykorzystywali kopalnie rudy uranu w Joachimsthal do własnych projektów nuklearnych na niespotykaną dotąd skalę. Obiekt obsługiwany przez SS mógł wpaść w ich ręce.
Obiekt podziemny nr 7 – Austria 1
Inny projekt atomowy SS pod kryptonimem Quarz został najwyraźniej zrealizowany w pobliżu Roggendorf w pobliżu dolnoaustriackiego miasta Melk. W swojej starannie zbadanej pracy Austriak Markus Schmitzberger był w stanie udowodnić, że oprócz znanych tuneli udokumentowanych na powojennych planach, nad Wachbergiem zbudowano drugie piętro, a rzekome wykorzystanie obiektu przez magazyn kul Steyr w rzeczywistości obejmowało tylko jedną część.
Dla niemałej powierzchni 25 000 metrów kwadratowych nie można było określić żadnego wykorzystania w rozumieniu rzekomo znanych faktów. System zaopatrzenia w wodę i energię, który był całkowicie przewymiarowany dla podziemnej fabryki łożysk kulkowych, a także specjalne cechy konstrukcyjne, ostatecznie doprowadziły Schmitzbergera do wniosku, że w obiekcie Quarz ma zostać zbudowana fabryka do produkcji ciężkiej wody. Wydaje się, że na krótko przed kapitulacją doszło nawet do „handlu końmi” z zachodnim wrogiem, od którego wyłudzono porozumienie w sprawie przekazania niedokończonego zakładu, zgodnie z którym jednostki SS na tym odcinku mogły zostać wzięte do niewoli przez Amerykanów, wbrew zwyczajowej praktyce.
Obiekt podziemny 8 – Austria 2
Początkowo myślałem, że musi to być system tuneli stworzony pod kryptonimem Zement w pobliżu Ebensee. Utworzono tu dwa oddzielne obszary – obiekt Zement A o powierzchni 220 000 metrów kwadratowych i Zement B o powierzchni 70 000 metrów kwadratowych. Miały one pomieścić centrum badań rakietowych i dział testów rakiet, które zostały przeniesione z Peenemünde.
Ostatecznie potrzeby wojenne zmusiły inne kluczowe gałęzie przemysłu, takie jak zaopatrzenie w paliwo i produkcja silników do czołgów i samolotów, do zapewnienia pilnie potrzebnej przestrzeni. Ponieważ w Ebensee nie odkryto jeszcze żadnych ukrytych tuneli, musimy poszukać innego podziemnego obiektu w Austrii, który mógł służyć jako skarbiec dla zaawansowanych technologii. Odkrycia ostatnich lat sugerują, że inny system tuneli jest ukryty głęboko pod ziemią w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu w St. Georgen an der Gusen, znanego pod kryptonimem Bergkristall.
Zgodnie z oficjalną doktryną, około 10 000 więźniów obozu koncentracyjnego produkowało w pełni wyposażone kadłuby dla myśliwca turbinowego Me 262 w Bergkristall na 45 000 metrów kwadratowych na krótko przed końcem wojny. Znany system tuneli ma osiem kilometrów długości i jest jednopiętrowy. Austriacki dokumentalista Andreas Sulzer uważa, że udało mu się udowodnić, że system ten obejmuje kolejne, nieznane wcześniej tunele. Z pomocą innych naukowców odkrył on dziennik pracy SS w Waszyngtonie. Według tych akt, w Bergkristall wydobyto nie tylko 100 000 metrów sześciennych ziemi, ale trzy razy więcej.
Sulzer zakłada, że dodatkowy system tuneli mógł mieć do 24 kilometrów długości. Szacunki te zostały potwierdzone przez Roberta Zellermanna, znanego na całym świecie eksperta ds. skażonych terenów wojskowych i byłego inspektora Unscom ds. broni NBC w Iraku. Wykorzystując zdjęcia lotnicze, przeanalizował on stereograficznie wykopy podziemnych prac i oszacował długość systemów tuneli na około 30-40 kilometrów w oparciu o wykopane ilości.
Zidentyfikowano również dwupiętrową konstrukcję zakładu. Sulzer dokonał kolejnego spektakularnego odkrycia. Zaledwie 100 metrów poza znaną lokalizacją, podczas własnych wykopalisk natknął się na ogromną ośmiokątną betonową pokrywę. Sondowanie geoelektryczne, które zlecił, ujawniło zaskakujące odkrycie – szyb nachylony pod kątem 45 stopni, który najwyraźniej otwiera się do wnęki pod znaną galerią. Według Sulzera może to być wyrzutnia rakiet.
Dokumenty oferowane przez Sulzera z archiwów w Moskwie, Stanach Zjednoczonych i Niemczech wydają się potwierdzać jego założenie, że badania jądrowe były również prowadzone w tajnym podziemnym obiekcie SS. Niezależnie od Sulzera, historyk Stefan Karner, który pracuje na Uniwersytecie w Grazu, również znalazł na to dowody.
Obiekt podziemny 9 – Austria 3
Wciąż brakuje drugiego obiektu opisanego przez Wernera Grothmanna jako „naziemny”. Musiał on znajdować się bezpośrednio w Wiedniu, na terenie koszar Waffen-SS na południe od pałacu Schönbrunn, dzisiejszych koszar Maria Theresien. Mieściła się tam „Eksperymentalna Grupa Konstrukcyjna Waffen-SS”, która należała do Wiedeńskiego Centrum Szkolenia Technicznego Pojazdów Samochodowych i była zaangażowana w rozwój alternatywnych technologii napędowych.
Do jej zadań należało skonstruowanie napędu turbo dla czołgów, budowa i konserwacja urządzenia startowego dla załogowej rakiety Natter przeznaczonej na poligon Ohrdruf, a przede wszystkim projekty badawcze grupy projektowej pod kierownictwem Viktora Schaubergera. Począwszy od końca września 1944 r., ten zespół badawczy pracował przez około siedem miesięcy między innymi nad budową i ukończeniem Repulsine. Brytyjski dziennikarz Nick Cook, specjalizujący się w tematyce lotniczej, spekulował, że urządzenie to mogło być wstępnym etapem budowy silnika antygrawitacyjnego.
To prowadzi nas do końca naszej podróży do podziemnych skarbców… a może jednak nie?
A co z „think tankiem” Hansa Kammlera w SKODA? Podobnie jak Mittelwerk w masywie Kohnstein, Grothmann nie wspomina o tym ośrodku badawczym SS, który jest często określany jako taki w literaturze. Po prostu nie istniał – a daremne wysiłki ostatnich lat, aby dowiedzieć się więcej szczegółów na jego temat, doprowadziły już do założenia, że tak było.
Niemniej jednak wypowiedzi byłego dyrektora generalnego SKODA-Werke, SS-Standartenführera dr Wilhelma Vossa, udzielone brytyjskiemu dziennikarzowi Tomowi Agostonowi, które są wielokrotnie cytowane w tym kontekście, nie są całkowicie pozbawione prawdy. Albo relacja Agostona opiera się na nieporozumieniu, albo brytyjski dziennikarz, co nie jest nietypowe dla dziennikarza, nadmuchał ją w historię, która wydaje mu się bardziej spektakularna.
Prawdą jest, że w sierpniu 1944 r. Voss zarządził koncentrację ważnych dla działań wojennych wydarzeń w Waffen-Union Skoda-Brünn GmbH. Oto fragment dokumentu, o którym mowa:
„Obecna sytuacja w dziedzinie badań i rozwoju technologii zbrojeniowych, a także napięta sytuacja na rynku pracy wymagają jak największej koncentracji sił na konkretnych, pilnych zadaniach. W trakcie takiej koncentracji w ramach Unii Broni już zarządzono utworzenie grup roboczych. Te grupy zadaniowe mają podejmować priorytetowe problemy i szybko je rozwiązywać w możliwie usprawnionej, znormalizowanej formie, łącząc wszystkie siły i okoliczności. Wyznaczyłem fabrykę Pibrans Waffen-Union jako kwaterę główną grup zadaniowych. …
Ma ona stać się centralnym ośrodkiem badań i rozwoju dla całej dywizji Waffen-Union. … Jednak w pozostałej części obszaru rozwoju centralny instytut badawczy powinien stopniowo rozwijać się organicznie, w żywej współpracy z zapleczem rozwojowym i konstrukcyjnym poszczególnych zakładów. Zakład Pibrans należy zatem rozumieć w sensie „kierownictwa badawczego”, które nie tylko zapewnia stałe doradztwo poszczególnym spółkom grupy, ale także podejmuje szczególnie charakterystyczne zadania techniczno-naukowe dla rozwoju poszczególnych zakładów.”
W SKODA rzeczywiście istniał ośrodek badawczy. Nie było ono jednak kierowane przez specjalną organizację SS, ani nie było objęte całkowitą tajemnicą. Wręcz przeciwnie, wszystkie części fabryki były zaangażowane w ten projekt.
Prawdą jest również, że Rolf Engel, inżynier w stopniu SS-Hauptsturmführera, został mianowany szefem personelu roboczego, a tym samym szefem rozwoju w SKODA, który już wcześniej był odpowiedzialny za centrum testowe Großendorf jako specjalista SS ds. pocisków rakietowych. W sierpniu 1944 roku 38 pracujących tam naukowców zostało ewakuowanych do Pibrans przed nacierającą Armią Czerwoną. Rakieta na paliwo stałe V101 o zasięgu 1800 kilometrów, tak zwana rakieta Londyn, która prawdopodobnie była nadal testowana w Turyngii w marcu 1945 roku, była oparta na opracowaniach tych ekspertów rakietowych.
Jeszcze zanim Engel przyjął nową rolę, pracował nad różnymi projektami w fabryce SKODA w Pibrans, dzięki czemu był bardzo dobrze zaznajomiony z tamtejszymi praktykami. Dał SS wgląd we wszystko, co działo się w SKODA. Nie ma wątpliwości, że Hans Kammler, który był odpowiedzialny za prawie wszystkie ważne projekty badawcze w Trzeciej Rzeszy w ostatnich miesiącach wojny, prawdopodobnie był również aktywnie zaangażowany w rozwój SKODA. Nie istniał tam jednak żaden ściśle tajny „think tank” zainicjowany przez niego.
Wracając do podziemnych skarbców: kilka wypowiedzi Grothmanna sugeruje, że niektóre z tych obiektów były stale monitorowane długo po wojnie – prawdopodobnie aż do dnia dzisiejszego. Więc one naprawdę istnieją !
Jeśli, jak wspomniano na początku, rzeczywiście możliwe było trwałe ukrycie zakładów produkcyjnych i biur rozwojowych przed zwycięskimi mocarstwami pod koniec wojny, to przechowywana tam dokumentacja naukowa i plany konstrukcyjne mogły zostać później przekazane TRZECIEJ SIŁY z pomocą WÄCHTER i przyczynić się do ich przewagi rozwojowej w kolejnych dziesięcioleciach.
Z drugiej strony, w powojennych Niemczech tajne odzyskanie całych zakładów produkcyjnych i testowych, prototypów niemieckiej „cudownej broni”, a nawet reaktora jądrowego SS wydaje się być wykluczone. Wszystko to pozostało zapieczętowane pod ziemią – aż do dziś. Potwierdzenie ich istnienia byłoby okazją do kompleksowej rewizji historii, która nie zatrzymałaby się na kłamstwach aliantów na temat stanu niemieckich badań nad zaawansowanymi technologiami.
Miejsca, w których warto prowadzić poszukiwania, zostały już wymienione. Po raz kolejny nie należy lekceważyć ryzyka stwarzanego przez radioaktywne „skażone miejsca” i pułapki z trującym gazem zainstalowane w celach bezpieczeństwa.