Niekiedy trudno jest odpowiedzieć na najprostsze pytania. Odpowiedzi wydają się oczywiste, ale jeśli podejmujemy próbę, to brakuje nam odpowiednich słów. Jednym z takich pytań jest pytanie o sens posiadania gotówki. Szczególnie teraz, kiedy w systemie obrotu pieniędzmi szykują się fundamentalne zmiany.
Obecna sytuacja związana z pandemią koronawirusa może być doskonałymi podwalinami pod narodziny całkowicie bezgotówkowego świata
Właściwie, po co nam gotówka?
Właściwie, po co nam gotówka? Odpowiedź w zasadzie jest prosta: po to, żeby kupować, albo oszczędzać. Kupować, na co mamy ochotę, kiedy mamy ochotę i po jakiej cenie mamy ochotę, wszystko w granicach zasobności naszych portfeli, względnie obowiązującego prawa. Posiadając w dyspozycji gotówkę, mamy rynkową kartę do głosowania, pozwalającą nam zagłosować w swoisty sposób na tę, czy inną markę, oferującą nam ten, czy inny produkt w danej cenie. W dobie zakupów w cyfrowej przestrzeni, zagospodarowana została potrzeba na cyfrowy pieniądz, który pozwala na łatwą realizację transakcji handlowych w sieci.
W pieniężnej formie zwykliśmy także przechowywać nasze oszczędności. Do niedawna działo się to za pośrednictwem bankowego konta. Dziś, w dobie pogrążonych w problemach banków, domowy sejf, czy schowek za meblami staje się na powrót sposobem na lokatę przynajmniej części oszczędności dla rosnącej grupy ludzi. Istnieje zawsze ryzyko włamania, ale istnieje także ryzyko przewlekłego koczowania pod bankomatem, jak doświadczyli tego cypryjscy, czy greccy miłośnicy bezgotówkowych rozliczeń.
Pieniądz, także w formie gotówki, przydatny jest zatem na co dzień w przynajmniej dwóch celach. Po pierwsze, pozwala porównywać konkurencyjne oferty, sprowadzać je do wspólnego – pieniężnego właśnie – mianownika i realizować je. Pozwala także (coraz bardziej teoretycznie) „magazynować” bogactwo. Płacimy zatem i oszczędzamy, kiedy można – elektronicznie, kiedy trzeba – gotówkowo. Albo na odwrót, w zależności od preferencji.
Schyłek swobody obywatelskiej.
Swoboda dysponowania pieniądzem jest przejawem osobistej wolności człowieka. Ograniczanie tej swobody jest ograniczaniem osobistej wolności. Pełną swobodę dysponowania pieniądzem człowiek posiada, mając do dyspozycji każdą z dwu form, w jakich najpowszechniej występuje dziś pieniądz – elektronicznej i papierowej. Pierwsza daje bezpieczeństwo i przejrzystość, druga daje niezależność i elastyczność. Jednakże tylko ta druga daje pełną realizację prawa własności, jakie wynika z posiadania danego przedmiotu. Rzecz to oczywista – kto nie posiada przedmiotu swojej własności, ten traci nad nim pełne władztwo, a więc w praktyce przestaje być jego (pełnoprawnym) właścicielem. Kwestie to jasne i niewarte wspomnienia, gdyby nie rosnąca w świecie „moda” do ograniczania, aż do całkowitego zniesienia, bezgotówkowego przepływu pieniężnego.
Idea zniesienia gotówki, jako formy legalnie funkcjonującego pieniądza, niesie ze sobą dwie wątpliwości. Pierwszą z nich jest zła kondycja ekonomiczna podmiotów tworzących zachodni system finansowy. Dotyczy to zwłaszcza części banków. Podmiot, który nie daje gwarancji istnienia w skali życia, nie może przymusić kogokolwiek do powierzania mu oszczędności życia. Tymczasem gwarancji istnienia w skali życia (zwłaszcza ludzi młodych) nie tylko nie posiada żaden podmiot operujący w Polsce. Takiej gwarancji nie posiada nawet Polska.
Drugą przeszkodą jest idea wolności osobistej danej osoby, wyrażana przez możliwość kształtowania struktury jej wydatków. Dziś możemy kupować w granicach prawa co chcemy, kiedy chcemy i po jakiej cenie uznajemy to za stosowne, możemy także powstrzymać się od kupowania, decydując się na oszczędzanie. Trudno jest to prawo ograniczyć, bo dzięki gotówce mamy pełną kontrolę nad swoimi zasobami finansowymi. Dzięki temu możemy m.in. dokonywać swobodnej konwersji pomiędzy dostępnymi postaciami pieniądza. Gdyby oprocentowanie lokat w funkcjonujących w Polsce bankach spadło poniżej zera, część klientów zapewne wycofałaby swoje oszczędności z banków i zastosowała bardziej tradycyjne, domowe formy oszczędzania. Z eliminacją gotówki taka możliwość znika bezpowrotnie.
Oficjalnie obrót gotówkowy ogranicza się w Polsce pod płaszczykiem „walki z szarą strefą”. Należy jednak zapytać, skąd się bierze szara strefa? W dużej mierze jest ona wynikiem centralnego planowania. Ma ono to do siebie, że narzuca rozwiązania nie do udźwignięcia dla części podmiotów na rynku – albo zbyt kosztowne albo zbyt skomplikowane. Na przykład płaca minimalna ustalana jest na identycznym poziomie dla całego kraju. Sklepikarz zmuszony jest płacić swojej ekspedientce taką samą stawkę minimalną w centrum Warszawy, co w Białymstoku, Przemyślu, Ełku, Jeleniej Górze i w każdej miejscowości pomiędzy nimi.
Biorąc pod uwagę różnice w poziomie ekonomicznym pomiędzy poszczególnymi regionami Polski (a te są ogromne), nietrudno odgadnąć, że w niektórych rejonach przyjęte rozwiązania będą o wiele bardziej ciążyć na gospodarczych relacjach, niż gdzie indziej. Podobnie rzecz ma się z koniecznością uiszczania absurdalnie wysokich (a jednak wciąż za niskich, by spiąć budżet ZUS) i – znowu – ujednoliconych w skali całego kraju, składek zusowskich. Reakcją obronną na tę sytuację jest właśnie szara strefa. Kwestią sporną jest to, gdzie ustawić granicę pomiędzy zdrową i potrzebną „reakcją obronną” przedsiębiorców na pazerność i niekompetencję urzędników, a zwyczajnym, zasługującym na karę, a przynajmniej potępienie, oszustwem.
Polski rząd, walcząc z szarą strefą, w dużej mierze walczy dziś z problemami, które sam wyprodukował. Wczoraj przecież podniesiona została w skali całego kraju płaca minimalna. Co roku podnosi się – znowu – w skali całego kraju, wysokość zusowskich składek. Takie działanie wypycha kolejne tysiące ludzi na część etatu, albo do otrzymywania wypłaty częściowo lub w całości „pod ladą”. Rozwiązaniem problemu ma być eliminacja gotówki. Pani minister od cyfryzacji (Anna Streżyńska) chwali się publicznie, że tworzy Polskę „bez gotówki, bez papieru i bez kolejek”. Wszak, nie ma gotówki, nie ma płacy pod ladą. Czy aby na pewno?
Ekonomiczne science-fiction.
Wątpliwym jest, by eliminacją gotówki rząd mógł skutecznie walczyć z szarą strefą, bo nie gotówka determinuje jej istnienie. Swoją drogą, tam gdzie dochodziło do największych nadużyć (mafia paliwowa, stalowa, węglowa) narzędziem nie była przecież gotówka, czy nieformalne rozliczenia. Proceder opierał się o faktury i jak najbardziej bezgotówkowe przelewy. Wątpliwym jest zatem, by Skarb Państwa na odejściu od gotówki miał w istotny sposób skorzystać. Wątpliwości te przechodzą w pewność w przypadku większości obywateli. Kto zatem skorzysta na proponowanych zmianach?
W pierwszej kolejności oczywiście banki. Eliminacja rozliczeń gotówkowych to de facto podciągnięcie terminala płatniczego do każdego najmniejszego sklepu w powiecie oraz włożenie do portfela każdego emeryta karty płatniczej, produkowanej przez jednego z kilku wiodących producentów kart na świecie. To także zagwarantowanie bankom stabilności ze strony rządów państw, czy instytucji ponadpaństwowych.
W razie kłopotów finansowych, bank będzie mógł sięgnąć po oszczędności swoich klientów, pozbawionych raz na zawsze instrumentu w postaci wypłaty z banku swoich środków lub po aktywa swoich zdrowych spółek-córek (np. działających w Polsce). Instytucje prawne umożliwiające takie działanie już istnieją (w przypadku przejmowania aktywów swoich klientów w ograniczonej formie, ale jednak) i są częścią europejskiego, a więc, chcąc nie chcąc, polskiego systemu prawnego („Dyrektywa BRRD”). Problem w tym, że tak długo, jak istnieje gotówka, system bankowy nie może z „dobrodziejstw” tych instytucji skutecznie skorzystać.
Kolejny krok to ekonomiczne science-fiction. Można jednak wyobrazić sobie sytuację, w której zapłacić kartą za jakąś grupę produktów zwyczajnie nie będzie można. A za inną będzie trzeba. Żarówki dostatecznie energooszczędne. Samochody tej, czy innej marki. Rachunek za prąd, czy wodę nie wyższy niż kwota x na osobę. Szczepionki. Broń. O kształcie naszych zakupów może decydować ten, kto będzie mieć wpływ na kształt ustanawianego prawa. I raczej nie będzie tu chodzić o projekty obywatelskie. Tymczasem nasze veto w postaci gotówki i domowej skarpety będzie już tylko bladym wspomnieniem.
allergy medication better than allegra alternatives to allergy medication tablet for allergy on skin
order sleep meds online best selling sleeping pills
prednisone medication order deltasone 40mg pills
best otc for abdominal pain order epivir 100 mg
otc meds for abdominal pain buy cheap generic allopurinol
accutane pills order isotretinoin without prescription brand accutane
where to buy sleeping pill modafinil 100mg for sale
order amoxicillin 500mg online amoxil 250mg canada amoxil oral
online doctors that prescribe ambien modafinil 100mg drug
azithromycin 250mg for sale azithromycin 250mg pills order azithromycin 500mg
buy gabapentin 800mg generic order neurontin 600mg sale
azipro 250mg canada azipro 250mg cheap azithromycin 250mg cheap
buy cheap furosemide order generic lasix 100mg
how to get omnacortil without a prescription purchase omnacortil pill buy generic prednisolone online
order amoxicillin 500mg online buy amoxil 500mg pills cheap amoxicillin 1000mg
brand doxycycline doxycycline 200mg pills
order albuterol 2mg online cheap ventolin sale order albuterol without prescription
amoxiclav for sale online buy augmentin online cheap
synthroid 150mcg pill order levoxyl without prescription purchase synthroid generic
levitra 10mg tablet vardenafil tablet
purchase tizanidine pills tizanidine cheap tizanidine online
purchase rybelsus without prescription semaglutide canada semaglutide 14mg price
prednisone 20mg uk deltasone 10mg oral prednisone 20mg oral
how to buy semaglutide buy rybelsus buy rybelsus 14 mg online cheap
accutane brand accutane 10mg cheap accutane where to buy
order amoxil 1000mg buy amoxicillin 1000mg online cheap amoxil usa
buy albuterol 2mg online purchase albuterol generic buy ventolin 4mg
brand azithromycin 250mg where can i buy azithromycin zithromax 250mg drug
augmentin 1000mg oral buy augmentin 1000mg online cheap how to buy augmentin
prednisolone where to buy brand omnacortil 5mg prednisolone 40mg sale
buy synthroid 150mcg for sale buy synthroid pill buy levoxyl tablets
cost neurontin 100mg neurontin 100mg cost buy neurontin 600mg online cheap
order serophene online brand clomiphene purchase clomid sale
buy lasix 100mg generic lasix buy cheap generic furosemide
order viagra 50mg pill viagra pharmacy sildenafil uk
order monodox pills order doxycycline online buy monodox sale
cheap semaglutide semaglutide over the counter order rybelsus 14 mg generic
poker online game playing poker online online gambling
order lyrica generic buy lyrica cheap cheap pregabalin 150mg
cheap levitra levitra price order levitra online cheap
buy triamcinolone generic buy generic triamcinolone 4mg buy triamcinolone 4mg sale
order plaquenil 400mg online plaquenil usa generic plaquenil 200mg
desloratadine cost desloratadine 5mg brand buy clarinex 5mg online
purchase loratadine for sale claritin 10mg canada loratadine 10mg us
buy cenforce 100mg online cheap cenforce sale cost cenforce
dapoxetine 30mg price order cytotec 200mcg sale cytotec pill
aralen 250mg us generic chloroquine chloroquine us
purchase xenical sale brand xenical 60mg diltiazem 180mg price
metformin 500mg generic metformin 500mg price buy glucophage for sale
order acyclovir 400mg generic buy zovirax 800mg generic buy allopurinol 300mg online cheap
norvasc buy online buy amlodipine 5mg without prescription oral norvasc 10mg
order crestor 10mg online rosuvastatin 20mg uk order generic zetia 10mg
zestril 5mg uk buy zestril generic generic zestril 2.5mg
buy domperidone online order motilium 10mg generic buy tetracycline 500mg pill
omeprazole 10mg price oral omeprazole 10mg order prilosec 20mg pills
flexeril us cheap flexeril 15mg where can i buy ozobax
buy metoprolol pill buy cheap lopressor lopressor tablet
ketorolac uk toradol 10mg cheap order colchicine pills
buy atenolol 50mg generic tenormin tablet atenolol sale
methylprednisolone generic name depo-medrol without a doctor prescription medrol 4mg without a doctor prescription
how to buy inderal buy clopidogrel 150mg online buy plavix
buy methotrexate 2.5mg sale methotrexate 2.5mg generic buy generic coumadin
practice essay writing online buying essay money can t buy everything essay
metoclopramide where to buy order generic hyzaar cozaar 25mg tablet
mobic price celebrex 200mg ca buy generic celecoxib over the counter
nexium 40mg price order esomeprazole 40mg for sale topiramate 100mg pill
buy flomax 0.2mg pill tamsulosin 0.2mg over the counter buy celebrex 100mg sale
sumatriptan 25mg canada purchase imitrex generic levaquin price
zofran 8mg usa spironolactone 25mg drug buy aldactone sale
how to get dutasteride without a prescription buy avodart without a prescription order zantac generic
simvastatin 10mg price order simvastatin 20mg online cheap buy valtrex 1000mg without prescription
buy acillin generic buy penicillin for sale amoxil price
finasteride pills oral propecia 5mg order diflucan pills
buy baycip cheap – buy cephalexin without a prescription clavulanate drug
clozaril price – famotidine for sale buy pepcid pills for sale
buy seroquel 50mg – order generic fluvoxamine 100mg cheap eskalith sale
ventolin inhalator usa – order seroflo online cheap pill theophylline
ivermectin 12 mg over counter – aczone usa cefaclor 500mg canada