Aleksandria, jak sama nazwa wskazuje, została założona w latach 332-331 p.n.e. przez Aleksandra Wielkiego. Po nim, w czasach dynastii Ptolemeuszy, stała się stolicą Egiptu i największym portem na Morzu Śródziemnym. Biblioteka Aleksandryjska została założona na początku III wieku. p.n.e
Według różnych źródeł zawierała od 100 tys. do miliona rękopisów. Mimo pożarów i barbarzyństwa fanatyków, biblioteka istniała przez ponad tysiąc lat! Ale w VII wieku. A.D przyszli tu Arabowie, którzy dokonali jej zniszczenia.
Przez długi czas historycy wierzyli, że bezcenny skarbiec starożytnej wiedzy został bezpowrotnie utracony, ale stopniowo, w różnych krajach Europy i Azji, zaczęły pojawiać się dokumenty historyczne, oczywiście kiedyś należące do biblioteki. Jej kuratorzy, ludzie bardzo wówczas wykształceni, nie mogli nie zauważyć zagrożenia dla skarbnicy ze strony fanatyków religijnych i podjęli działania mające na celu uratowanie manuskryptów.
Potajemnie przed władcami kasty gwardianów, z pomocą licznych uczonych w piśmiennictwie, wykonywali kopie najważniejszych dokumentów historycznych, a oryginały wysyłali w małych partiach do innych krajów. Według pewnych doniesień, niektóre z manuskryptów trafiły nawet do bibliotek klasztornych w Tybecie.
Echmiadzin, siedziba głowy kościoła ormiańskiego, stała się jednym z ośrodków przechowywania starożytnych manuskryptów. Stopniowo w Armenii powstało Matenadaran, centrum przechowywania starożytnych zwojów. 17 grudnia 1920 roku, po ustanowieniu władzy radzieckiej w Armenii, Matenadaran został ogłoszony skarbem narodowym. W 1939 roku władze przeniosły magazyn do Erewańu, a w 1960 roku został on umieszczony w specjalnie wybudowanym budynku.
W 1939 roku wśród osób wyznaczonych do transportu rękopisów do Erewańu z rezydencji katolików znalazł się Viktor Harutyunyan, młody historyk z Moskwy, który był właściwie pracownikiem NKWD. Pamiętnik Victora, który prowadził w tym czasie, opowiada o dalszych wydarzeniach.
Mówi on w szczególności, że podczas pobieżnego badania zwojów, w jednym z nich, Harutyunyan był zdumiony znalezieniem mapy … powierzchni Marsa! Co więcej, dookoła Marsa narysowano okrąg, na którym przedstawiono koło, bez wątpienia wskazujące na satelitę planety!
Oszołomiony odkryciem, Victor zachował się jak dziecko: ostrożnie wyjął kartę i schował ją pod odzieniem, mając nadzieję, że pokaże ją swojemu nauczycielowi szkolnemu, a następnie zwróci na swoje miejsce. Niestety, jedyna kartka z mapą dostarczyła bardzo mało informacji. Tekst był po łacinie i wydaje się, że był to późny przekład antycznego tekstu egipskiego. Brakowało w nim najważniejszej rzeczy – kto i kiedy zrobił tę mapę?
Chociaż soczewki optyczne były już znane w starożytnym Egipcie, nawet Galileusz nie mógł zobaczyć satelitów Marsa przez swój teleskop. Nie można tego było zrobić w XIX wieku iw największym w Europie Obserwatorium Pułkowo.
Do znalezienia ich w 1877 roku potrzebny był najnowszy 26-calowy teleskop Obserwatorium Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. Na mapie znalezionej przez Victora był jednak tylko jeden satelita.
Niestety, ta niesamowita historia pozostała bez kontynuacji. Victor przekazał mapę Ormiańskiej Akademii Nauk, wskazując skąd została zabrana. Potem poszedł na front, gdzie zniknął bez śladu. Po wojnie nie ukazała się żadna informacja o tej niesamowitej mapie i rękopisie. Najprawdopodobniej pozostaje ona w archiwum Matenadaran.
Pośrednim dowodem na istnienie tego unikalnego dokumentu jest to, że Słownik wyjaśniający słynnego gruzińskiego naukowca i pisarza Saba Orbeliani (1658-1725) zawiera wzmiankę o satelicie Marsa, a nawet wskazuje promień jego orbity – 24019 km (współczesnie 25 459 km).
Możliwe, że Orbeliani odwiedził katedrę w Echmiadzinie i uzyskał te informacje z zachowanego tam starożytnego rękopisu. W każdym razie warto jej poszukać, choć jest to dość trudne zadanie: w chwili przenoszenia się do nowej budowli w zasobach Matenadarana znajdowało się około tysiąca starożytnych rękopisów, 1.850 fragmentów, 2.000 stron z różnych książek i około 200.000 dokumentów dotyczących historii krajów Wschodu. Jednak tajemnica mapy Marsa jest warta podjęcia najbardziej żmudnego i pracochłonnego wysiłku.
źródło : https://www.soulask.com/ancient-map-of-mars-from-the-library-of-alexandria/
